Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam có khoảng 12 triệu người tăng huyết áp tuy nhiên chỉ hơn 50% số người mắc bệnh được phát hiện và 50% trong số phát hiện được điều trị và đây là nguyên nhân chủ yếu gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận... làm cho hàng trăm nghìn người bị liệt, tàn phế hoặc mất sức lao động mỗi năm; đồng thời là nguyên nhân gây chết người số một tại Việt Nam, chiếm tới 31% tổng số người chết toàn quốc. Số liệu cũng cho thấy trên thế giới đa số những người tử vong do bệnh dịch COVID-19 đều có bệnh nền như tăng huyết áp, bệnh tim mạch hoặc các bệnh mạn tính khác.
Huyết áp là áp lực của máu tác động lên thành động mạch nhằm đưa máu đến nuôi dưỡng các mô trong cơ thể. Huyết áp được tạo ra do sự co bóp của tim và sức cản của mạch vành. Huyết áp được thể hiện bằng hai chỉ số: Huyết áp tối đa (huyết áp tâm thu) bình thường từ 90 đến 139 mmHg. Huyết áp tối thiểu (huyết áp tâm trương) bình thường từ 60 đến 89 mmHg.
Tăng huyết áp là chỉ số huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa ) ≥ 140 mmHg và chỉ số huyết áp tâm trương (huyết áp tối thiểu ) ≥ 90 mmHg. Tăng huyết áp được chia thành 3 dạng gồm: Tăng huyết áp độ I mức huyết áp ≥ 140/90 mmHg; Tăng huyết áp độ II khi mức huyết áp ≥160/100 mmHg. Tăng huyết áp độ III khi mức huyết áp ≥ 180/110 mmHg. Ở mức độ II trở lên nếu không được điều trị sẽ gây các biến chứng lên nội tạng trong cơ thể như: làm lớn tim, sau đó là suy tim, suy thận mãn, ngoài ra còn ảnh hưởng đến mạch máu não và mạch máu ở đáy mắt.
Tăng huyết áp còn được gọi là kẻ giết người thầm lặng vì chúng thường không có biểu hiện hay triệu chứng cảnh báo trước. Các dấu hiệu nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, bồn nôn, mệt mỏi, đau ngực, tê cứng các chi… không phải là biểu hiện chỉ của mỗi bệnh tăng huyết áp. Khi có triệu chứng tăng huyết áp, thường lúc này đã là biến chứng hoặc tình trạng tăng huyết áp đã nặng.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của bệnh tăng huyết áp
1. Tuổi: nguy cơ tăng huyết áp tăng cùng với tuổi, nhất là ở người từ 45 tuổi trở lên.
2. Thừa cân béo phì
3. Sử dụng nhiều rượu bia, các chất có cồn. Hút thuốc lá làm tăng huyết áp và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch do tăng huyết áp.
4. Không tập luyện thể dục thể thao, công việc phải ngồi nhiều chỗ lâu ít vận động.
5. Cơ thể thiếu hấp thu calci, kali, magiê
6. Ăn mặn, ăn nhiều muối, ít rau quả.
7. Căng thẳng tâm lý.
8. Mắc các bệnh mạn tính như bệnh thận, đái tháo đường, …
9. Do di truyền: nguy cơ tăng huyết áp gia tăng nếu trong gia đình đã có người bị tăng huyết áp.
Chẩn đoán, dự phòng và điều trị bệnh tăng huyết áp
Kiểm tra huyết áp thường xuyên là biện pháp quan trọng nhất để phát hiện sớm bệnh tăng huyết áp. Mọi người dân cần thường xuyên kiểm tra huyết áp thông qua khám sức khỏe .
Bệnh tăng huyết áp có thể được phòng ngừa hiệu quả và duy trì ở mức lý tưởng nhờ các biện pháp tích cực thay đổi lối sống lành mạnh:
Để tránh tình trạng tăng huyết áp chúng ta có thể thực hiện tốt những việc đơn giản sau đây:
- Bỏ hút thuốc lá, hạn chế hoặc không uống rượu, bia và các chất kích thích .
- Có chế độ ăn uống để duy trì cân nặng bình thường, tốt nhất là 10% trọng lượng cơ thể.
- Trong khẩu phần ăn hàng ngày, giảm muối đồng thời ăn nhiều trái cây tươi và rau xanh, giàu Kali và Canxi..
-Tăng cường hoạt động thể lực ở mức thích hợp: tập thể dục, thể thao, đi bộ ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Tránh lo âu căng thẳng thần kinh,cần chú ý đến việc thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý; tránh bị lạnh đột ngột.
- Người bị bệnh tăng huyết áp cần được khám sàng lọc, phát hiện sớm và điều trị kịp thời liên tục.
